Tarih: 19.12.2014

Bağış ve yardımlar esas itibariyle 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10.Maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b), (c), (ç), (d) ve ileri teknoloji bentlerinde, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89.Maddesinin birinci fıkrasının 4, 5, 6, 7, 8 ve 10. bentleri ile 40.Maddesinin birinci fıkrasının 10 numaralı bendinde düzenlenmiştir. Bunun yanı sıra bazı özel kanunlar ile de gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınacak bağış ve yardımlara yer verilmiştir.

SINIRLI İNDİRİLECEK BAĞIŞ VE YARDIMLAR

a)İndirim konusu yapılacak bağış ve yardımlar beyan edilecek gelirin %5'i (Kalkınmada Öncelikli Yörelerde % 10'u ) ile sınırlı olarak,

b) Genel ve Özel Bütçeli Kamu İdarelere, İl Özel İdarelerine, Belediyelere ve Köylere, Kamu Menfaatine Yararlı Derneklere, Bakanlar Kurulunca Vergi Muafiyeti Tanınan Vakıflara yapılan bağış ve yardımlar olmaktadır.

Okul koruma dernekleri yukarıda belirtilen kurum ve kuruluşlar arasında yer almadığından, bu derneklere yapılan bağış ve yardımların beyan edilecek gelirden indirilmesi mümkün değildir.

Ancak söz konusu derneklerin kamu menfaatine yararlı bir dernek olması halinde bu derneklere yapılan bağış ve yardımlar beyan edilen gelirin %5'i (Kalkınmada Öncelikli Yörelerde % 10'u ) aşmaması koşuluyla indirim olarak dikkate alınabilecektir.

SINIRSIZ İNDİRİLECEK BAĞIŞ VE YARDIMLAR

1. Okul, sağlık tesisi ve öğrenci yurdu( Kalkınmada öncelikli yörelerde 100 yatak,diğer yörelerde 50 yatak ) çocuk yuvası,yetiştirme yurdu,huzurevi,bakım ve( rehabilitasyon merkezi yapımı)bu ifade,6322 sayılı yasa ile(MADDE 9 – 193 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde yer alan“rehabilitasyon merkezi” ibaresi “rehabilitasyon merkezi ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin” şeklinde değiştirilmiştir.MADDE 36 – 5520 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan “rehabilitasyon merkezi” ibaresi “rehabilitasyon merkezi ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin” şeklinde değiştirilmiştir.)veya bu tesislerin faaliyetlerine devam edebilmeleri için yapılan bağış ve yardımların (harcamaların) herhangi bir sınırlamaya tabi olmaksızın tamamının indirim konusu yapılabilmesi için vergi matrahının tespitinde dikkate alınabilmesi, bu bağış ve yardımların aşağıda belirtilen kamu idare ve müesseselerine yapılması gerekmektedir:

- Genel bütçeye dahil daireler,

- Özel bütçeli kamu idareleri,

- İl özel idareleri,

- Belediyeler,

- Köyler.

Dolayısıyla, bu düzenleme sadece doğrudan kamu müesseselerine yapılacak bağış ve yardımlar açısından geçerlidir.

Düzenlemede yer alan “okulöncesi ifadesinden, doğrudan eğitim-öğretim hizmetlerinin verildiği temel birimlerin anlaşılması gerekmekte olup, rehberlik ve araştırma merkezi, mesleki eğitim merkezi, iş eğitim merkezi, mesleki ve teknik eğitim merkezi ve akşam sanat okulları da bu kapsamda değerlendirilecektir.

2. Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedellerinin tamamı beyan edilecek gelirden indirilebilecektir.

3. Kültür ve sanat faaliyetlerine ilişkin olarak yapılan harcamaların tamamının indirilecektir.

Söz konusu bent hükmüne göre, genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan ya da Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen;

- Kültür ve sanat faaliyetlerine ilişkin ticari olmayan ulusal veya uluslararası organizasyonların gerçekleştirilmesine,

- Ülkemizin uygarlık birikiminin kültürü, sanatı, tarihi, edebiyatı, mimarisi ve somut olmayan kültürel mirası ile ilgili veya ülke tanıtımına yönelik çalışmalara,

- Yazma ve nadir eserlerin korunması ve elektronik ortama aktarılması ile bu eserlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı koleksiyonuna kazandırılmasına,

- Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki taşınmaz kültür varlıklarının bakımı, onarımı, yaşatılması işlerine,

- Kurtarma kazıları, bilimsel kazı çalışmaları ve yüzey araştırmalarına,

- Yurt dışındaki taşınmaz Türk kültür varlıklarının yerinde korunması veya ülkemize ait kültür varlıklarının Türkiye'ye getirtilmesi çalışmalarına,

- Kültür envanterinin oluşturulması çalışmalarına,

- Somut olmayan kültürel miras, güzel sanatlar, sinema, çağdaş ve geleneksel el sanatları alanlarındaki üretim ve etkinlikler ile bu alanlarda araştırma, eğitim veya uygulama merkezleri, atölye, stüdyo ve film platosu kurulması, bakım ve onarımı, her türlü araç ve teçhizatın tedariki ile film yapımına,

- Kütüphane, müze, sanat galerisi ve kültür merkezi ile sinema, tiyatro, opera, bale ve konser gibi kültürel ve sanatsal etkinliklerin sergilendiği tesislerin yapımı, onarımı veya modernizasyon çalışmalarına,

4. Sponsorluk harcamaları

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü'nün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının;

- Amatör spor dalları için tamamı,

- Profesyonel spor dalları için %50'si

yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirim konusu yapılabilecektir.

5. Doğal Afetler İle İlgili Ayni ve Nakdi Bağışlar

Bakanlar Kurulu'nca yardım kararı alınan doğal afetler dolayısıyla Başbakanlık aracılığıyla makbuz mukabili yapılan ayni veya nakdi bağışların tamamı indirim konusu yapılabilecektir.

Cami yapımı nedeniyle bizi ilgilendiren kısma dönersek eğer;”.. mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerden” anlaşılan;

- ‘ibadethane' ifadesinden, Diyanet İşleri Başkanlığınca ibadethane sayılan yerler anlaşılması gerektiği,

- Mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethanelerin umuma açık olması, inşasının mülki idare amirlerinin iznine istinaden gerçekleştirilmesi, inşa ve faaliyetine devam etmesi için yapılan bağış ve yardımların da yine mülki idare amirlerinin denetiminde gerçekleştirilmesi gerektiği,

- Mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethanelerin inşası ve/veya faaliyetine devam etmesi amacıyla kurulmuş bulunan vakıf veya derneklere yapılan bağışlar, anılan kurumlardan alınan makbuzlara veya bunlar tarafından bankalarda açılan hesaplara yatırıldığına ilişkin alınan banka dekontlarına istinaden kurum kazancından indirim konusu yapılacağı  düşünülmelidir.

İster KVK’da düzenlenmiş olsun ister özel kanunlarında düzenlenmiş olsun bağış ve yardım indirimine ilişkin olarak ortak özellik arz eden hususlar aşağıdaki gibidir.

- Bağış ve yardımlar kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek zorundadır. Bu nedenle söz konusu harcamalar dönem içinde yasal defterlere gider olarak kaydedilemez. Şayet böyle bir gider kaydı yapılmışsa; bu harcamaların kanunen kabul edilmeyen gider olarak ticari bilanço karına ilave edilmesi ve beyanname üzerinde ayrıca gösterilerek kurum kazancından indirim konusu yapılması gerekmektedir.

- Söz konusu harcamalar kurum kazancından KVK’nın 10. maddesinde belirtilen sıra dâhilinde indirilecektir.

- KVK’da hüküm altına alınmış olan bağış ve yardımlar yıllık beyannamenin “Kazancın Bulunması Halinde İndirilecek İstisna ve İndirimler” bölümünde kendileri için açılmış olan özel satırlarında gösterilecektir.

- Kurumlar Vergisi Kanunu haricinde özel kanunlarında düzenlenen bağış ve yardımlar yıllık beyannamenin “Kazancın Bulunması Halinde İndirilecek İstisna ve İndirimler” bölümünün “Diğer İndirimler” satırında gösterilecektir. Bu satıra yazılacak bağış ve yardımların bulunması halinde; her bir bağış ve yardımın hangi mevzuattan ve işlemden kaynaklandığı belirtilecek şekilde e-beyanname üzerine ayrı ayrı satır açılması gerekmektedir.

- Bağış ve yardımlar esasen kazancın bulunması halinde beyanname üzerinden indirim konusu yapılan ve kazancın yetersiz olması halinde sonraki yıllara devretmeyen harcamalardır.

- Beyanname üzerinde öncelikle ticari bilanço karına “kanunen kabul edilmeyen giderler” ilave edilecek ve sonra “zarar olsa dahi indirilecek istisna ve indirimler ile geçmiş yıl zararları” tenzil edilecektir. Bu işlemlerden sonra kalan tutar “bağış ve yardımların sırasıyla mahsup edileceği kazanç tutarı/üst sınır” olmaktadır. Söz konusu üst sınırı aşan bağış ve yardımlar indirim konusu yapılamaz ve ertesi yıllara devredemez.

- Kurum faaliyet dönemi sonucu zarar etmişse; yapılan bağış ve yardımlar, zarar artırıcı bir unsur olarak ertesi yıllara devredemeyecektir. Aynı şekilde bağış ve yardım tutarının beyan edilen kurum kazancından fazla olması halinde de, aşan kısım indirim konusu yapılamayacak ve bir zarar unsuru olarak ertesi yıllara devredemeyecektir. Dolayısıyla, vergiye tabi kazancın elde edilmesi ve idamesiyle ilgili olmayan sosyal içerikli bu harcamaların zarar artırıcı özelliği bulunmamaktadır.

- Bağış ve yardımların aynî olarak yapılması durumunda; bağışlanan veya yardımın konusunu oluşturan mal veya hakkın maliyet bedeli veya kayıtlı değeri, bu değer mevcut değilse Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre takdir komisyonlarınca tespit edilecek değeri esas alınır.

- Bağış ve yardımın döviz cinsinden yapılması halinde, bağış veya yardımın yapıldığı tarihteki T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınarak indirim tutarı belirlenecektir.

- Bağış ve yardımların karşılıksız yapılması gerekmektedir. Kuruluşların düzenlemiş olduğu balo ve benzeri gecelere ait biletler veya bunlarca çıkarılan yayınlar için ödenen ücretler indirim konusu yapılamayacaktır. Çünkü bu tür ödemeler karşılığında bir menfaat (karşılık) temin edilmektedir. Oysaki bir teslimin bağış sıfatı kazanabilmesi için, 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun “Hibe” yan başlıklı 234. maddesi uyarınca “malın bir ivaz taahhüt edilmeksizin temlik edilmesi” şarttır.

Uygulama örneği;

X cami yaptırma ve yaşatma derneğine 100.000 TL banka hesabından bağış yapılmış olsun. Kayıt kanunen kabul edilmeyen gider mantığında işlenmelidir;

------------------------------------- / -----------------------------------------

689.DİĞ.OL.DIŞI GİD.VE ZAR.100.000

950-KAN. KABUL ED.GİD.HS..100.000

                                  102-BANKALAR HS.            100.000

                                   960-KAN.KAB.ED.KARŞL.  100.000

------------------------------------- / -----------------------------------------

İlgili ödeme 4.dönem geçici vergi döneminde yapılmış olsun,ticari karımız 100.000 TL iken ilgili bağış ve yardımımız nedeniyle mali karımız 200.000 TL ye çıkacaktır,ancak beyannamenin devam eden, indirimler kısmında bağış ve yardımlar kısmında,100.000 TL yi tekrar indirim konusu yapacaksınız,işin bu kısmında sonuç değişmeyecekse gelir idaresinin bu indirimleri incelemesinden dolayı, idareyle karşı karşıya kalmayalım bu nedenle ilgili ödemeyi direk gidere yazalım diyen meslek mensubu arkadaşlarımızın olduğunu görüyorum, aman ha, kanunun emredici kuralları dışına çıkmak demek öncelikli olarak, VUK 30.maddesine istinaden Re‘sen takdir nedenlerine sebep olmak demektir, hele idarenin biz meslek mensupları ile ilgili hazırladığı yönergeden sonra işini düzgün yapmaya çalışanları dahi tedirgin eden vergi müfettişi yorumları, meslekten men e kadar gidecek yaşanılan mağduriyetler demektir, buralardan olumsuz yorumlara sebep olup tarhiyat odaklı birçok mağduriyete kapı açabilirsiniz.