1 sıra nolu Gümrük genel tebliğinde, geçici olarak ihracı yapılacak eşyaya uygulanacak gümrük işlemlerine ve uygulamaya açıklık getirilmiştir.Geçici ihracat rejimi kapsamında Farklı geçici ihracatlar;
-Tamir amaçlı hariçte işleme
- Standart değişim sistemine dayalı hariçte işleme
- Sinema-televizyon filmleri ve ses bantları
- Türkiye Gümrük Bölgesinden geçici olarak çıkarılacak taşıtlara uygulanacak işlemler
- Geçici olarak çıkarılacak ticari nitelikte olmayan eşya
-Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında geçici ihracı yapılacak ticari eşya
- Ticari kiralama kapsamında geçici ihracı yapılacak eşya
- Finansal kiralama kapsamında geçici ihracı yapılacak eşya
- Sergi ve fuar eşyası
-Tütün ve tütün mamullerinin hariçte işleme izin belgesi kapsamında geçici ihracı
-Radyoaktif maddeler ve bunların kullanıldığı cihazların geçici ihracı ve yeniden ithali
- Ticari miktar ve mahiyet arz etmeyen eşya
Başlıklar halinde arz ettiğim Geçici ihracatlardan Özellikle yurt dışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında ,yurt dışında inşaat,tesisat,montaj,mühendislik proje,müşavirlik,bakım ve onarım gibi teknik hizmetler nedeniyle yurt içinden tedarik edilen eşyanın,tedarikçi firmaca tesliminin,kdv kanunun 11-1-c maddesi ne göre ihraç kayıtlı teslim kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceğini irdelemek istiyorum,
Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında, yurtdışında inşaat, tesisat, montaj, mühendislik, proje, müşavirlik, işletme, bakım ve onarım gibi teknik hizmet amacı ile Türkiye Gümrük Bölgesinden geçici olarak ihraç edilecek eşyaya ilişkin işlemler Dış Ticaret Müsteşarlığınca 4/4/2008 tarihli ve 26837 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2008/1 sayılı Yurtdışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat ve İthalata İlişkin Tebliğ çerçevesinde yürütülür. Bu kapsamda geçici ihracı yapılacak eşya için gümrük beyannamesi düzenlenerek, gümrük işlemlerinin yapılması için gümrük müdürlüğüne beyanda bulunulur.
Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında geçici olarak Türkiye Gümrük Bölgesi dışına ihraç edilen eşyanın, Dış Ticaret Müsteşarlığınca verilen süre içerisinde geri getirilmesi esastır. Söz konusu eşyanın yurt dışında kalma süresi, Gümrük Kanununun 168 inci maddesinde belirtilen 3 yıllık süreyi aşamaz. Ancak bu süre Dış Ticaret Müsteşarlığınca uzatılabilir. Anılan Müsteşarlıkça verilecek süre uzatım yazısı, süre bitiminden önce başvurulmak kaydıyla, ilgili gümrük müdürlüğünce ek süre belgesi olarak değerlendirilir.
Gümrük müsteşarlığının 2009/93 sayılı genelgesinde geçici ihracat kapsamında çıkışı yapılan eşyaya mücbir sebep veya beklenmeyen haller hariç süre uzatımı yapılması taleplerinin karşılanıp karşılanmayacağı ile ticari kiralama var ise ticari kiralama konusu eşyanın süresini asarak gelmesi halinde ithalat Rejimi Kararının 7 nci maddesine tabi olup olmayacağı ile ilgili, geçici ihracı yapılan eşyanın ekonomik gereklilik nedeniyle üç yıllık sürenin üzerinde Türkiye Gümrük Bölgesi dışında kalmasının talep edilmesi halinde, ekonomik gerekliliğin belgelendirilerek süresi içerisinde başvurulması durumunda, bu tür taleplerin 1 seri no.lu Gümrük Genel Tebliğinin (Hariçte İşleme- Geçici İhracat) 17 nci maddesi çerçevesinde değerlendirilerek süre uzatımı yapılması gerekir denmektedir.
Diğer taraftan, daha önce serbest dolaşıma girmiş veya Türkiye'de üretilmiş eşyanın, ticari kiralama yoluyla geçici ihraç edildikten sonra Gümrük Kanununun 168 inci maddesinde belirtilen süreleri asarak geri getirilmesi halinde; Dış Ticaret Müsteşarlığından alınan yazı uyarınca diğer ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, ayrıca İthalat Rejimi Kararının 7 nci maddesine göre izin alınmasına gerek bulunmamaktadır.
Süre uzatımı düzenlenmeyen geçici ihracat işlemlerinde süre, Gümrük Kanununun 168 inci maddesinde belirtilen 3 yıllık süreyi aşamaz. Ancak bu sürenin bitiminden önce başvurulmak kaydıyla, ilgili gümrük müdürlüğünce yeteri kadar ek süre verilir. Bunun için mücbir sebep veya beklenmeyen hali gösterir belgenin noter veya yurtdışı temsilciliğimizden onaylı Türkçe tercümesinin de dilekçeye eklenmesi gerekir.
Türkiye Gümrük Bölgesi dışına geçici ihracı veya çıkışı yapılmış eşyanın, başka bir kamu kurumunun kendi görev alanı itibarı ile bilgisi ve izni çerçevesinde, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında kalması için yapılan işlemler süre uzatımı olarak değerlendirilir.
Geri getirilmek üzere ihracı yapılacak eşyaya ilişkin gümrük beyannamesinin onaylanması sırasında bu Tebliğ ekinde yer alan “Taahhütname” üç nüsha olarak alınır. İlgli taahhütnameyi de burda belirtmekte yarar görüyorum;
TAAHHÜTNAME
..../..../........ gün ve ....................... sayılı gümrük beyannamesi ile 4458 sayılı Gümrük Kanununun .... ..... maddesi uyarınca geçici ihraç edilen eşyayı, kanunî sürenin son günü olan ...../..../....... tarihine kadar geri getireceğimi, elimde olmayan zorlayıcı sebeplerden veya beklenmeyen haller nedeniyle belirtilen süre içerisinde getirememem halinde, süre sona ermeden zorlayıcı sebep veya beklenmeyen hali gösterir belgenin noter veya yurtdışı temsilciliğimizce onaylı Türkçe tercümesi ile birlikte ilgili gümrük idaresine süre uzatım talebinde bulunacağımı, bunlara uymadığım takdirde Gümrük Yönetmeliğinin 567 nci maddesi uyarınca serbest dolaşıma giriş rejimi hükümleri uyarınca işlem yapılmasını peşinen kabul ettiğimi beyan ve taahhüt ederim.
Geçici ihracat da hukuki ve ekonomik tasarruf,ihracatı yapanda devam etmektedir,halbuki İstisnadan faydalandırılan İhracatta, hukuki ve ekonomik tasarruf tamamıyle yurt dışında ki firmaya geçmektedir.
Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11/1-a maddesi ile “ihracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler ile yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler” katma değer vergisinden istisna edilmiştir der,12/1. maddesi ile de bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için;
-Teslimin yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya ya da yetkili gümrük antreposu işletmecisine yapılmasının ve
-Teslim konusu malın Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya serbest bölgeye vasıl olması ya da yurt dışındaki müşteriye gönderilmek üzere yetkili gümrük antreposuna konulmasının şart olduğu hüküm altına alınmış, teslim konusu malın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket eden yurt içindeki firmalar veya bizzat alıcı tarafından işlenmesinin veya herhangi bir şekilde değerlendirilmesinin de durumu değiştirmeyeceği belirtilmiştir.
Aynı Kanunun 12/2. maddesinde ise yurt dışındaki müşteri tabirinin; ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir firmanın yurt dışında kendi adına müstakilen faaliyet gösteren şubelerini ifade ettiği ve bir hizmetin yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmet sayılabilmesi için;
-Hizmetlerin yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olması ve
-Hizmetten yurt dışında faydalanılması gerektiği belirtilmiştir.
Uygulamanın usul ve esaslarına ilişkin açıklamalar ise 26 ve 30 Seri Numaralı Katma Değer Vergisi Genel Tebliğlerinin (K) ve (A) bölümlerinde yapılmıştır.
Geçici İhracat Rejimi ile malı yurt dışı yapacak firmalar,tedarikçi firmalardan KDV kanunun 11-1-c maddesine istinaden KDV ödemeden eşyayı alamazlar. İstisna için asıl olan eşyanın , ekonomik ve hukuki tasarrufunun yurt dışındaki firmaya geçmesi olarak özetleyebiliriz. Geçici ihracatı yapılan malın, ilgili merci izni ile, kesin satışı yapılırsa, malların kesin satışının ve dolayısıyla kesin gümrük çıkışının yapıldığı vergilendirme döneminde KDV ihracat istisnası uygulanacaktır. Dolayısıyla bu mallar için iade talebinde bulunulabilecektir.
Olaya Geçici İhracat rejimi açısından bakmaz isek, Aslında 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 11/1-c maddesi çerçevesinde alınıp ihraç edildikten sonra geri gelen eşyanın, ihracatçı adına geri geldiği durumlarda bir sorun yaşanmamalıdır.
23 ve 46 Seri No.lu KDV Genel Tebliğleri çerçevesinde imalatçı faturasında hesaplanan fakat tahsil edilmeyen miktar gümrük idarelerince tahsil edilerek eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine girişine izin verilmektedir. Bu sayede, eşyanın imalatçıdan ihracatçıya teslimi aşaması vergilendirilmiş olmaktadır.Eşyanın İhraç kayıtlı alınmış olması nedeniyle KDV zincirinin dışına çıkmış olan malın tekrar bu zincirin içine dâhil olmasını sağlayan tebliğlerin uygulamada sıkıntıları mevcuttur..
4458 Sayılı Gümrük Kanunu'na bağlı Gümrük Yönetmeliği’nin 451. maddesinde ihraç edildikten sonra geri gelen eşyanın gümrük vergilerinden muaf olarak serbest dolaşıma girebilmesi için ihracat nedeniyle yararlanılan hak ve menfaat varsa bunların iade edildiğini gösteren belgenin beyannameye eklenmesi gerektiği, ihracat nedeniyle katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi iadesinden veya istisnasından yararlanan eşyanın katma değer vergisinin ve özel tüketim vergisinin tahsil edileceği belirtilmektedir.
Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 26.06.2004 tarihli 2004/17 sayılı Genelgesinde de belirtildiği gibi, gümrük idareleri ihracatçı firmanın ve imalatçının vergi daireleri ile yazışma yaparak yararlanılan KDV ve ÖTV istisnasının miktarını belirleme yoluna gitmektedir.
Uygulamada sıkıntılar mevcuttur demiştik,bir şekilde KDV ödemeden eşyayı gümrükten sokan ihracatçı firmalar,ihraç kayıtlı teslim yapan tedarikçi firmaları da mağdur etmektedir.Tecil terkin sisteminden faydalanmış,yada iade ve mahsup işlemini gerçekleştirmiş tedarikçi imalatçı firmalar,KDV kanunun 9.maddesine istinaden mağdur edilmektedir.Tedarikçi ihraç kayıtlı teslim yapan imalatçı firmalara oluşturulan mağduriyetin yargıya intikali halinde tedarikçi ihraç kayıtlı teslim yapan firmalar lehine yargı kararları da mevcuttur.
Bu konuya ilişkin olarak Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü’nün Gümrükler Genel Müdürlüğü’ne 10449 sayılı 15.03.2004 tarihli yazısında,
Kanunun 11/1-c maddesi uyarınca fatura üzerinde hesaplandığı halde ihracatçı tarafından ödenmeyen katma değer vergisi tutarının ilgili gümrük idaresine ödendiğinin ihraç kaydıyla mal teslim eden tarafından tevsiki şartıyla, döviz alım belgesi ve gecikme zammı aranmaksızın anılan madde kapsamında terkin veya iade işlemlerinin yerine getirilebileceği, Kanun’un 11/1-c maddesi kapsamında teslim alınan ve ihracatı gerçekleştirilen malların 4458 Sayılı Gümrük Kanunu'nun 168. maddesinde belirtilen şekilde geri gelmesi halinde, Kanun’un 11/1-c maddesine göre ihracatçı tarafından ödenmeyen ancak, imalatçı tarafından hesaplanarak tecil edilen KDV’nin imalatçının bağlı olduğu vergi dairesine ödenmesi halinde tecil edilen KDV’ye tecil faizi uygulanmasına gerek bulunmadığı, tecil edilen KDV’nin imalatçı tarafından ödenmemesi halinde ihracatçı tarafından ilgili gümrük idaresine ödenmesi gerektiği,belirtilmektedir.
İhraç kayıtlı teslimi mümkün olmayan,ancak teslim yapılmış durumlarda neler olabilir,öncelikli olarak kdv ler açısından ,İhraç kayıtlı teslimi yapan tedarikçi imalatçı firmaların,Tecil Terkin yada iade ve mahsup talepleri nedeniyle red işlemlerinden doğan gecikme cezalarına muhatap olunabilir,incelemeye sevk istenebilir,incelemede mağduriyetler farklı cezalı tarhiyatlarla artabilir.SSK prim mahsupları var ise süresi geçmiş ve yapılmayan mahsup nedeniyle 5510 dan faydalanılarak sağlanan % 5 lik indirimden mağduriyetler doğabilir.
İhraç kayıtlı teslim nedeniyle KDV kanunun 11-1-c maddesine giren,teslimi yapan firmalarca iade ve mahsup konusuna giren teslimler ile ilgili ;
1- Gümrük beyannamesi (aslı veya noter, gümrük idaresi yada YMM'ce onaylı örneği)
2- İhraç kayıtlı teslimin gerçekleştiği döneme ilişkin olarak indirilecek KDV listesi
3- İhraç kaydıyla satışlara ilişkin fatura fotokopisi veya liste
Belgelerini vermiş olan tedarikçi firmalar,,Bu belgelerin ibrazı halinde miktar ne olursa olsun inceleme raporu veya teminat aranmaksızın mahsup işlemi yapılır hükmüde bozulmadan Tecil Terkin yada,iade ve mahsup talepleri yerine getirilmeli, ihraç kayıtlı teslimi yapan tedarikçi imalatçı firmaları, KDV kanunun müteselsil sorumluluk başlıklı 9.maddesine istinaden mağdur edilmeden sorun çözülmelidir.
Geçici ihracat rejimine tekrar dönersek,”geçici ihracat rejimine tabi eşya çıkmıştır” diye Gümrük Çıkış Beyannamelerinde ibare yazılmamaktadır, Gümrük çıkış beyannamelerinde Geçici ihracat Rejiminin bu özel durumu anlaşılamamaktadır,rejim kodlarını da kim takip edebiliyor ki?üstelik tedarikçi firma var ise ihraç kayıtlı teslim nedeniyle ,GÇB lere tedarikçi firma bilgileride yazılmaktadır, Basiretli Tacir kuralına uymayan ihracatçı gözüken ancak geçici ihracat rejiminden faydalanarak geri getirmek üzere malı çıkartan firmaların KDV uyanıklığına gümrükte, özellikle eşyanın dönüşünde müdahale edilmelidir, Gümrük Memuru müteselsil sorumlu kılınmalıdır,o zaman Basiretli davranmayan ihracatçı gözüken Firmaların KDV den kaçınmasının, eşyayı ihraç kayıtlı satan tedarikçi firmaların da KDV kanunu 9.maddesine istinaden mağdur edilmesinin önüne geçilecektir.Bu hususla ilgili bir tebliğ kafadaki soruları cevaplayacak ve sistemi rahatlatacak,Basiretli davrananları da koruyacaktır.
