GARAMETEN TAKSİM
Amme Alacaklarında Rüçhan Hakkı,6183 sayılı amme alacaklarının tahsil usulü hakkında kanun Madde No 21 de belirtilmiştir.
Üçüncü şahıslar tarafından haczedilen mallar paraya çevrilmeden evvel o mal üzerine amme alacağı için de haciz konulursa bu alacak da hacze iştirak eder ve aralarında satış bedeli garameten taksim olunurifadesi madde hükmüdür.
Biraz daha anlaşılabilir hale getirmek için örnekleme yapalım,
İks a.ş. firmasının borçları nedeniyle hacizli taşınmazın 100.000 ytl ye satışı söz konusu olmuştur.icra dairesinde haciz sıralaması ise aşağıdaki gibi farzedelim;
Ye ltd.şti. 1.sıra haciz …………… 50000.-ytl
Ze koll.şti. 2.sıra haciz ……………30000.-ytl
Te bank rehinli alacak3.sıra haciz 50000.-ytl
Vergi dairesi alacağı …………… 100000.-ytl
Toplam garameten………………..200.000.-Ytl
Garameten hesabında taksim ise
Ye ltd.şti.(50000/200000)* 100= % 25 yani 100.000 * 25 %=25.000.-ytl
Vergi alacağı..% 75 yani 100.000.-* % 75 =75.000.-ytl idare tahsil eder.
Unutmayın hacize konu taşınmazın satış bedeli 200.000 olsaydı garameten taksime ihtiyaç olmazdı.
Uygulamada idarelerin çok riayet etmediklerini düşündüğüm bu ayrım aslında yasal zorunluluk,kanunun emredici kuralı,ancak vergi dairesinin de taşınmazı haciz ederek satışa çıkardığını düşünürsek,icra dairelerinde taşınmaz ile ilgili haciz varmı ,idare kaçıncı sırada diye araştıran varmıdır aceba?yada daha önemli bir örneğe geliyorum;
İks a.ş. firmasının borçları nedeniyle hacizli taşınmazın 100.000 ytl ye satışı söz konusu olmuştur.icra dairesinde haciz sıralaması ise aşağıdaki gibi farzedelim;
Te bank rehinli alacak 1.sıra haciz 200.000.-ytl
Vergi dairesi 2.haciz………………. 500.000.-ytl
Ye ltd.şti.3.sıra haciz………………. 34.000.-ytl
Buradan garameten taksim olacakmıdır,hayır!çünkü;
Rehinli alacaklıların hakları mahfuzdur. Ancak, gümrük resmi, bina ve arazi vergisi gibi eşya ve gayrimenkulün aynından doğan amme alacakları o eşya ve gayrimenkul bedelinden tahsilinde rehinli alacaklardan evvel gelir.
Medeni Kanunun taşınır rehninin anlatıldığı üçüncü bölümünün Rehnin hükümleri kısmının “Alacaklının hakkı” başlıklı 946.maddesine göre “Alacaklı, ödenmeyen alacağının rehnin paraya çevrilmesi yoluyla ödenmesini isteyebilir. Rehin hakkı, alacaklıya asıl alacak ile birlikte sözleşme faizlerinin, takip giderlerinin ve gecikme faizinin güvencesini sağlar.”
Buna göre rehin hakkının kapsamına asıl alacak ile birlikte sözleşme faizleri, takip giderleri ve gecikme faizi de girmektedir. Dolayısıyla bu alacaklar da rehin kapsamında değerlendirilecek ve bu alacaklar da düşüldükten sonra amme alacağının rüçhaniyeti söz konusu olabilecektir.bu örnekte rehinli alacak 200.000.-ytl satış 100.000.-ytl olduğundan dağıtım diğerlerine söz konusu olmayacaktır.
Peki örneğimizi;
İks a.ş. firmasının borçları nedeniyle hacizli taşınmazın 100.000 ytl ye satışı söz konusu olmuştur.icra dairesinde haciz sıralaması ise aşağıdaki gibi farzedelim;
Ye ltd.şti. 1.sıra haciz………………………34.000.-ytl
Te bank rehinli alacak 2.sıra haciz…. 200.000.-ytl
Vergi dairesi 3.sıra haciz……………… 500.000.-ytl
Toplam garameten ……………………… 734.000.-ytl
Rehinli alacağı da olsa Te banka geçmiş olsun,garameten taksim,aşağıdaki gibi yapılacaktır.
Ye ltd.şti.1 sıra haciz…34.000.-ytl / 734.000 *100=% 4.63
Satış 100.000 * %4.3=4.300.-ytl
Vergi dairesi….%95.7….satış 100000 =95.700.-ytl. yi tahsil ederdi.
Başka bir örnektede;
İks a.ş. firmasının borçları nedeniyle hacizli taşınmazın 100.000 ytl ye satışı söz konusu olmuştur.icra dairesinde haciz sıralaması ise aşağıdaki gibi farzedelim;
Te bank rehinli alacak 1.sıra haciz 200.000.-ytl
Vergi dairesi 2.haciz………………. 500.000.-ytl
Ye ltd.şti.3.sıra haciz………………. 34.000.-ytl
Ze belediyesi emlak vergisi alac…. 10.000.-ytl
Burada hacizli taşınmazın satışından önce emlak vergisi ödenecek,sonra rehinli alacağa kalan rakam ödenecektir.garameten dağıtıma para kalmamıştır.
Değişik başka bir örneğimizi şöyle oluşturalım;
İks a.ş. firmasının borçları nedeniyle hacizli taşınmazın 800.000 ytl ye satışı söz konusu olmuştur.icra dairesinde haciz sıralaması ise aşağıdaki gibi farzedelim;
Te bank rehinli alacak 1.sıra haciz 200.000.-ytl
Ye ltd.şti.2.sıra haciz………………. 234.000.-ytl
Vergi dairesi 3.haciz………………. 500.000.-ytl
Ze belediyesi emlek vergisi alac…. 10.000.-ytl
Bu örneğimizde emlak vergisi ve rehinli 1.sıradaki alacak toplamı düşüldükten sonra kalan (800000-210000=590000.-ytl)garameten dağıtıma girecektir.
özellikle mevzuat dilinin çok ağır olması nedeniyle,anlaşılabilirliği çok zor olan uygulamaların daha sade daha anlaşılabilir bir dille yazılması ,bu yapılamadı diyelim o zaman makaleleri yazan üstadlarımızın bu kolaylığı yapacakları makaleleri bizleri ve sizleri aydınlatsın,özellikle bu ağır dilin birde giriş gelişme ve sonuç kalıbında ısrarlı yazımları, herkesi sadece sonuç kısmını okumaya yöneltmektedir.özellikle akademisyenlerin bu dili daha da ağırlaştırması çok kolayı bile o kadar çok zor yapıyor ki.sonra konuya muhatap memurlar dahi dünya kadar hata yapıyor.olay anlaşılamadığından da haklar güme gidiyor.hukukun özü de haklardan oluştuğundan alın size bir dünya hukuksuzluk örnekleri.halbuki bir büyüğümüzün dediği gibi kolaylaştırın,zorlaştırmayın.hukuk herkese lazım.herkesin hakkı da değerlidir.
6183 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin “Amme idarelerinin bu kanunu tatbike selahiyetli memurlarının vazifelerini teşkilat ve vazife kanunları veya bu konu ile ilgili diğer kanun veya nizamname ve talimatnameler, mesuliyetlerini de; mesuliyeti tesis eden kanunlar tayin eder.” hükmü uyarınca amme alacağının cebren takip ve tahsiline yetkili ve mesuliyetli kılınan vergi idaresi idareci ve çalışanlarınca da ihtimam gösterilmesi gerekmektedir.
